DOMOWE WYCHOWANIE JĘZYKOWE CZYLI JAK POMÓC DZIECKU W ROZWIJANIU MOWY
Mowa jest sprawnością, którą należy rozwijać i doskonalić. Prawidłowe kierowanie rozwojem mowy dziecka ma ogromne znaczenie dla językowego funkcjonowania dziecka, którego poziom wyznacza możliwości edukacyjne, zawodowe i relacje z innymi ludźmi.
Troska i dbałość o właściwy rozwój językowy – to główny cel domowego wychowania językowego.
Rodzice pamiętajcie, że to właśnie WY jesteście najlepszymi terapeutami własnych dzieci!!
Poniżej zaprezentuję Państwu propozycje doskonalenia sprawności językowej i komunikacyjnej Waszego dziecka:
– zabawy tematyczne dostarczające wzorce wypowiedzi i zachowań społecznych adekwatne do
określonej sytuacji – odgrywacie role w zabawach w sklep, weterynarza, pocztę, stację
benzynową, warsztat samochodowy, zakład fryzjerski lub krawiecki, itp.,
– zabawy tematyczne ukierunkowane na dialog i rozumienie treści słyszanych wypowiedzi –
długie, wąskie klocki w kolorze zielonym? Proszę mi przywieźć 4 takie klocki,
– zabawy parateatralne inspirujące do porozumiewania się i kodujące informacje z zakresu
wiedzy ogólnej; np. aranżujecie sytuację Zwierzątka leśne przygotowują się do zimy
i animujecie dialogi między zwierzętami – kukiełkami:
– Dlaczego niedźwiedziu brunatny objadasz się tak bardzo przed zimą?
– Muszę zgromadzić zapas tłuszczu pod skórą, by przespać zimę w swoim legowisku,
– odgrywanie scenek teatralnych z podziałem na role z uwzględnieniem osoby narratora na
podstawie znanych bajek,
– relacjonowanie, opowiadanie, wspominanie z zastosowaniem słowa-łącznika potem
„napędzającego” budowanie wypowiedzi zdanie po zdaniu: Byłem w przedszkolu – potem –
Poszliśmy do sklepu – potem – Kupiliśmy mleko i chleb – potem – ………,
– słowne formułowanie kilkuetapowych planów działania zorientowane na świadomą kontrolę
wykonywanych czynności i zwiększających zakres samodzielności – tworzycie plan dnia,
plan zakupów, plan sprzątania: Najpierw …… a potem …….. ,
– głośne rozwiązywanie problemów stymulujące myślenie i komunikację międzyludzką – np.
meblujecie model pokoju drewnianymi klockami imitującymi meble, głośno rozważając
pojawiające się problemy i możliwe rozwiązania: Biurko nie mieści się pod oknem.
Przestawiamy biurko czy kupujemy węższy tapczan?
– zgadywanie przez definiowanie rozwijające myślenie logiczne, rozumienie wypowiedzi
i koncentrację – np. Przynieś mi z kuchni żółty owoc o kwaśnym smaku.
– „łamanie reguł gry” – dobrze przyswajacie zasady i reguły gry, następnie ustanawiacie nowe
reguły na drodze własnych interpretacji, negocjacji i argumentowania,
– tworzenie bajek typu prawda / fałsz mobilizujących do uważnego słuchania – wymyślacie
bajkę i umieszczacie w jej treści elementy nieprawdziwe: Wczesnym rankiem, gdy słońce już
zaszło za horyzont …,
czytając dziecku bajkę, którą doskonale zna, zmieniacie fragmenty lub wyrazy, oczekując, że
dziecko je zauważy i poprawi,
– dubbingowanie – wyłączacie fonię w oglądanej bajce i podkładacie swój własny głos,
wymyślając własne dialogi odpowiednie do tego, co widzicie na ekranie,
– rozwijanie umiejętności opisu własnych odczuć – wybieracie ulubiony przedmiot i opisujecie,
co by było gdyby zostać tym przedmiotem: Jesteś kubkiem. Jak się czujesz? Uwielbiam gdy
ktoś mnie używa. Lubię sok truskawkowy. Podoba mi się mój niebieski kolor. Wydaję ładne
dźwięki gdy uderza się we mnie różnej wielkości łyżeczkami …,
– rozwijanie gotowości do zadawania pytań i udzielania odpowiedzi typu: co będzie jeżeli…?
Co mogło by się stać, gdyby …? – przewidujecie konsekwencje różnych działań i rozważacie
słownie kilka możliwości jednocześnie,
– rozwijanie twórczej wyobraźni i fantazjowania Co mogło zdarzyć się potem? – wymyślacie
nowe zakończenia do bajek, opowiadań, filmów albo tworzycie własne,
– zabawy z komputerem nastawione na komunikację słowną – podejmujecie próbę wyjaśnienia
obsługi komputera czy programów, objaśniacie zasady gier komputerowych, uczycie
korzystania z poczty elektronicznej, itp. lub prosicie dziecko, aby np. wytłumaczyło wam
zasady gry komputerowej,
– wspólne oglądanie bajek, programów przyrodniczych, programów edukacyjnych, które
zaspokajają ciekawość poznawczą dziecka, mogą inspirować do ciekawych dyskusji oraz do
wyszukiwania i pogłębiania wiadomości w dostępnych źródłach informacji tj. internet,
encyklopedia, atlas, album,
– rysowanie, malowanie obrazków i tworzenie swoich własnych książeczek z wymyślanym przez
dzieci tekstem,
– malowanie abstrakcyjnych obrazków i nadawanie im treści: to może być burza piaskowa,
która rozpętała się niespodziewanie … (a na kartce namalowana barwna plama),
– uczenie wierszyków i piosenek z jednoczesnym kreowaniem ruchu dla poszczególnych fraz
jako doskonalenie pamięci słuchowej, koncentracji i wyobraźni,
– czytanie, czytanie, czytanie … – czytajcie dużo, codziennie, nawet tym dzieciom, które czytają
samodzielnie; wyrobienie w dziecku nawyku słuchania i czytania pozwoli im nie ulegać
uzależnieniu od telewizji i komputera.
Życzę wielu sukcesów w nauce mowy, optymizmu, wytrwałości i dużo radości ze wspólnie spędzonych chwil z dzieckiem!!!
Opracowano na podstawie artykułu
Anny Bielewicz-Rzepka (neurologopeda)